27. Romowie i Romofobia: Katarzyna Czarnota
Pierwszy etap napływu uchodźców w Ukrainy do Polski w lutym i marcu 2022 r. pokazał romofobiczne postawy w Polsce.
Z jednej strony pojawiały się memy o Romach ukraińskich kradnących czołgi (nawiązujące do stereotypu o skłonności Romów do kradzieży). Z drugiej strony szybko okazało się, że o ile Polacy i instytucje polskie otwierają domy dla uchodźców, to nie dla wszystkich – aktywiści trudzili się, żeby znaleźć schronienie dla grup romskich uciekających przed wojną (czytaj więcej np. w Oko.press).
🔹 Skąd ta niechęć?
🔹 Jakie stereotypy o Romach są w Polsce rozpowszechnione?
🔹 I dlaczego tak o Romach myślimy?
Na te pytania odpowiada Katarzyna Czarnota z UAM w Poznaniu.
Tekst wspominany na początku i na końcu w podcaście to: “Uważajcie tam, w tej cygańskiej dzielnicy” – antycyganizm w warunkach wojny” Elżbiety Mirgi-Wójtowicz i Kamili Fiałkowskiej.
Romowie w Polsce:
Jest to zróżnicowana grupa, składająca się z wielu podgrup, z których niektóre przebywają w Polsce od setek lat, a inne od lat kilkudziesięciu. Według polskich stron rządowych (więcej tu: Romowie), główne grupy to:
Bergitka Roma (Romowie Karpaccy, Górscy), czyli grupa zamieszkująca m.in. w Małopolsce od XV w.
Polska Roma – najliczniejsza grupa w Polsce, również obecna tutaj od setek lat (XVI w.), z niej wywodziła się poetka Bronisława Wajs, czyli Papusza.
Kełderasze („kotlarze”) i Lowarzy („koniarze”) przybyć mieli ok. XIX wieku.
Katarzyna w tym odcinku podcastu mówi o Romach pochodzenia Rumuńskiego, którzy przybyli do Polski w latach 90. Więcej o nich i tzw. koczowiskach możecie przeczytać w tekście: Czarnota, K. & E. Kledzik (2016). Mieszkańcy romskich koczowisk w Polsce. Historia i projekty artystyczne. Czas Kultury 4/2016
Romofobia:
«Silny lęk przed Romami, połączony ze wstrętem, odrazą lub nienawiścią w stosunku do nich» (Obserwatorium Językowe UW)
Romofobia nazywana jest „ostatnim akceptowanym rasizmem” w Europie (McGarry 2017). Jej podłożem, ale i skutkiem, są powtarzane stereotypy i negatywne postrzeganie Romów, m.in. uzasadnianie sytuacji Romów ich uniwersalną i niezmienną kulturą, podkreślanie obcości czy przekonanie o patologicznych cechach wszystkich członków społeczności romskiej. Takie nastawienie ma wiele wspólnego z Europejską niechęcią wobec uchodźców.
Ten odcinek powstał dzięki wsparciu Matronek i Patronów na Patronite! Możesz pomóc wchodząc na www.patronite.pl/reorient
Katarzyna Czarnota - doktorantka na Wydziale Socjologii UAM w Poznaniu, badaczka wykorzystująca metodologię critical action-research. Zajmuje się m.in. zjawiskami neorasizmu i sytuacji imigrantów romskich pochodzenia rumuńskiego w Polsce. Współpracuje z Helsińską Fundacją Praw Człowieka.
Muzyka w intro i outro: Noor Alraee "Khalini Ashofek"
